هفته چهارم بارداری
هفته چهارم بارداری، آخرین هفته از ماه اول بارداری است. اما در این هفته چه می گذرد؟
شکل گیری نوجنین (امبریو) و جفت
مادامی که دارید با خودتان فکر می کنید که باردار شده اید یا نه، فرزندتان در رحم خانه کرده است: بلاستوسیست سفرش را کامل کرده و از راه لولۀ فالوپ خودش را به رحم رسانده است.
زمانی که بلاستوسیست به رحم می رسد، به دیوارۀ آن می چسبد و خودش را در آن می کارد، از اینجا است که ارتباطش با شما شکل می گیرد؛ ارتباطی که تا هشت ماه آینده (و سپس در تمام عمر) ادامه می یابد.
این گلولۀ سلولی به محض رسیدن به رحم شروع به تقسیم شدن می کند و دو گروه سلولی مختلف می سازد. یک گروه، یا نیمی از آنچه اکنون نوجنین نام دارد، بچۀ آینده تان و نیمی دیگر، جفت را تشکیل می دهد که تا هنگام زایمان، مواد مغذی را به جنین می رساند و ضایعات را از او دور می کند.
در این هفته، نوجنین شروع به ساخت خانه اش کرده است؛ خانه ای که هنوز بسیار کوچک است (طولش کمتر از یک میلی متر و اندازه اش کوچکتر از یک دانه خشخاش است).
در این میان، کیسۀ آمنیوتیک که به آن کیسۀ آب نیز گفته می شود و کیسۀ زردۀ جنین در اطراف نوجنین شکل می گیرد که بعدها، جزئی از سیستم گوارشی بچه می شود.
نوجنین اکنون سه لایۀ سلولی دارد که رشد می کنند و بخش های خاصی از بدن کودک را تشکیل می دهند. لایۀ درونی، تحت عنوان آندودرم، سیستم گوارشی، کبد و ریه های بچه را می سازد. لایۀ میانی یا مزودرم، قلب، دستگاه تناسلی، استخوان ها، کلیه ها و عضلات را می سازد. و لایۀ بیرونی یا اکتودرم در نهایت، سیستم عصبی، مو، چشم و لایۀ بیرونی پوست بچه را تشکیل می دهد.
جنین در هفته چهارم بارداری چه اندازه است؟
در هفته چهارم، جنین از یک دانۀ خشخاش کوچکتر و عملا با میکروسکوپ قابل مشاهده است. بچه در این دوران یک گلولۀ بسیار کوچک متشکل از سلول است که تحت عنوان بلاستوسیست (blastocyst) شناخته می شود. در این هفته بلاستوسیست تقلا می کند تا به خانۀ جدیدش (رحم تان) برسد و برای رشد شگفت انگیزی که طی شش هفتۀ آینده دارد خودش را آماده می کند.
علائم و نشانه های بارداری در هفته چهارم بارداری
همان هورمون هایی که سبب مثبت شدن نتیجۀ تست بارداری تان بودند، می توانند منجر به بروز نشانه های معمول در هفتۀ چهارم بارداری شوند. میزان این هورمون ها در بدن سریعا افزایش پیدا می کند. پس اگر در هفتۀ چهارم بارداری تان هستید و هنوز نشانه ای ندارید، خودتان را آماده کنید که احساس تهوع و استفراغ به زودی سراغ تان خواهد آمد. در ادامه به دیگر علائم بارداری در هفته چهارم اشاره می کنیم:
نفخ
ممکن است به دلیل هورمون های بارداری نظیر پروژسترون دچار کمی نفخ بشوید. پس بهتر است که لباس های راحت تر و گشادتر بپوشید.
درد و انقباض خفیف شکم
در هفته 4 بارداری، درد شکم ممکن است سبب نگرانی تان شود اما این درد در واقع نشانۀ این است که جنین به درستی در دیوارۀ رحم کاشته شده است. با این حال، اگر در این هفته به درد و انقباض شدید دچار گشتید، سریعا به پزشک مراجعه کنید تا شما را معاینه کند و مشکلات احتمالی را هر چه زودتر شناسایی نماید.
مطلب شکم درد در بارداری را بخوانید.
لکه بینی
طی هفته 4 بارداری ممکن است در اثر کاشت جنین در دیوارۀ رحم، خونریزی خفیف یا لکه بینی داشته باشید؛ نگران نباشید، زیرا این مسئله کاملا عادی است. اما همانند مورد قبل، اگر خونریزی تان شدت دارد، مانند قاعدگی یا بیشتر از آن است، حداقل چند روز ادامه داشته یا به هر شکل نگران تان کرده است، حتما به پزشک مراجعه کنید.
تغییر ناگهانی در حالات روحی
خیالاتی نشده اید! به دلیل نوسان سطح هورمون بدن (یا شاید به خاطر استرس و فکرهای زیادی که این روزها از سرتان می گذرد)، حالات روحی تان ناگهانی و شدید تغییر می کند. تغییر حالات روحی به دلیل هورمون های بارداری در 12 هفته اول شدت بیشتری دارد. بعد از این دوره، هورمون ها کمی کاهش می یابند و دیگر با هر اتفاق کوچکی گریه تان نمی گیرد!
مطلب نوسانات خلقی در بارداری را بخوانید.
احساس تهوع صبحگاهی
به گفتۀ متخصصین 50 تا 90 درصد از زنان بارداری به نوعی احساس تهوع (و البته گاهی استفراغ) صبحگاهی دچار می شوند. پس اگر تا کنون چنین حالتی نداشته اید، به زودی آن را تجربه خواهید کرد. حالت تهوع در نزدیکی هفتۀ 9 بارداری شدت می یابد و سپس به تدریج کمتر می شود و معمولا در سه ماهۀ دوم کاملا رفع می گردد.
احساس خستگی
یکی از علائم هفته 4 بارداری، احساس خستگی مفرط است که در اثر تلاش فراوان بدن برای تبدیل گلولۀ سلولی (بلاستوسیست) به نوجنین (امبریو) روی می دهد.
درد سینه ها
هورمون های بارداری به تدریج افزایش یافته اند و به بدن تان پیام داده اند که بچه ای در راه است؛ در نتیجۀ این امر سینه های تان متورم و حساس شده اند و درد دارند.
آیا احساس خستگی شدید در هفته چهارم بارداری عادی است؟
احساس خستگی مفرط در این هفته امری کاملا عادی است؛ حتی شاید احساس کنید که بعد از بستن بند کفش های تان هم نیاز به استراحت و چرت زدن دارید! خستگی و بی حالی یکی از علائم اصلیِ مراحل اولیۀ بارداری است و این اصلا جای تعجب ندارد چون شما دارید یک آدم جدید درون تان رشد می دهید! عادت کنید که شب ها زودتر بخوابید و هر وقت برای تان ممکن است، چرت کوتاهی بزنید.
شکم در هفته چهارم بارداری
شکم در هفته 4 بارداری کمی نفخ دارد اما قطعا هنوز شباهتی به شکم یک زن باردار ندارد. اما همچنان باید مثل یک زن باردار رفتار کنید؛ این یعنی، از خودتان و فرزندتان به خوبی مراقبت کنید.
بچه در این هفته در فرایند رشد قرار دارد پس اگر هنوز مصرف ویتامین های بارداری را شروع نکرده اید، بهتر است که زودتر این کار را بکنید. ویتامین هایی انتخاب کنید که روزانه حداقل 400 میلی گرم فولیک اسید به بدن تان برسانند و حواس تان باشد که هر روز آن ها را مصرف کنید. می دانیم که در حال حاضر دغدغه های ذهنی زیادی دارید، اما از آنجا که اهمیت فولیک اسید در پیشگیری از بروز نواقص هنگام تولد محرز است، مصرف منظم آن اهمیت بالایی دارد!
احتمالا به تدریج شلوار جین های تان برای تان تنگ تر شده و بستن دکمه شان سخت شده است. اصلا خجالت نکشید و لباس های گشادتر بپوشید. اگر خوب فکر کنید، شلوارهای کشی، ساق، تی شرت های گشاد، ژاکت های جلو باز و یقه آبشاری، همگی می توانند گزینه هایی زیبا و راحت باشند. با این نوع لباس ها، احساس راحت تری دارید و همچنان خوش پوش به نظر می رسید.
سونوگرافی در هفته چهارم بارداری
طی هفتۀ چهارم بارداری، گلولۀ سلولی در حال تقسیم و تبدیل به نوجنین و جفت است. لولۀ عصبی بچه، ستون فقرات و مغزش تا اینجا شکل گرفته است. کیسه و مایع آمنیوتیک در حال تبدیل به پوششی نرم و محافظ برای بچه است. و در سونوگرافی هفته 4 همۀ اینها، تحت عنوان ساک حاملگی، مانند یک نقطه دیده می شود.
به احتمال زیاد در هفته 4 سونوگرافی برای تان تجویز نمی شود. وقتی با متخصص زنان و زایمان تماس می گیرید، به شما تبریک می گوید و برای اولین جلسۀ معاینه حدودا یک ماه دیگر به شما وقت می دهد.
می دانیم که این مدت خیلی برای تان دیر می گذرد. اما اگر سالم و سلامت باشید و دچار مشکلات خاص بارداری نشده باشید، فعلا نیازی نیست که به پزشک مراجعه کنید. در هفتۀ 8 و 9 بارداری، متخصص موارد بیشتری (از جمله ضربان قلب) را می تواند در سونوگرافی ببیند و تشخیص دهد. در این مدت، غذاهای سالم بخورید، مقدار زیادی آب بنوشید، عادت های منفی نظیر مصرف نوشیدنی های الکلی و سیگار کشیدن را ترک کنید و سعی کنید که آرام بمانید.
آیا در هفته چهارم بارداری التهاب و سوزش معده روی می دهد؟
در هفتۀ چهارم، بلاستوسیست کوچک تان هنوز ضربان قلب ندارد. در حال حاضر تنها یک شاهرگ در حال شکل گیری است که طی چند هفتۀ آینده به قلب و دستگاه گردش خون تبدیل می شود. قلب تا هفتۀ 10 بارداری به رشد خود ادامه می دهد اما از همان هفتۀ 5 یا 6، شروع به تپیدن می کند.
راهکارها و نکته های کاربردی برای هفته چهارم بارداری
با شکم درد و حالت تهوع کنار بیایید
در هفتۀ چهارم، به تازگی احساس تهوع پیدا می کنید و نسبت به برخی غذاها و بوها دلزدگی یا ویار دارید. اگر چنین چیزی در مورد شما صدق می کند، توصیه می کنیم که صبح ها قبل از هر کار دیگری یک غذای سبک بخورید؛ بهتر است از همسرتان بخواهید غذا را آماده کند تا حال تان بد نشود.
زمان مصرف ویتامین های روزانه را جا به جا کنید
مصرف ویتامین های بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است و حتی وقتی حالت تهوع دارید باید راهی پیدا کنید که مصرف آن ها را ادامه دهید. متاسفانه معدۀ برخی از زنان باردار با مصرف این ویتامین ها هنگام صبح یا در طول روز، تحریک می شود و احساس تهوع ایجاد می کند. اگر شما هم همین گونه هستید و ویتامین های بارداری حالت تهوع تان را تشدید می کنند، توصیه می کنیم که آن ها را همراه با غذایی سبک و قبل از خواب مصرف کنید. همچنین می توانید دوز مصرفی خود را نصف کنید، نیمی از آن را صبح و نیمی دیگر را شب بخورید.
ویتامین D مصرف کنید
هم شما و هم فرزندتان برای جذب کلسیم و داشتن استخوان و دندان هایی سالم به ویتامین D نیاز دارید. سعی کنید که روزانه 15 دقیقه نور آفتاب دریافت کنید و رژیم غذایی تان را هم تحت کنترل داشته باشید. فراورده های لبنی غنی شده، تخم مرغ، ماهی ساردین و سالمون از منابع عالی ویتامین D به شمار می روند. همچنین صبحانه های آمادۀ غنی شده با ویتامین D نیز گزینۀ مناسبی هستند، مخصوصا اگر با شیر مصرف شوند.
خوراکی های سالم را به نوعی در میان وعده هایی خوشمزه بگنجانید
هنوز هم با خوردن خوراکی های سالمی که برای بارداری سالم و سلامتی فرزندتان نیاز است، مشکل دارید؟! سعی کنید که سبزیجات سبز و پربرگ را در اسموتی های میوه ای بگنجانید که با توت، انبه و موز برای خودتان درست می کنید. گوشت کبابی یا چرخ کرده را می توانید در میان غذاهای خوشمزه و پر رنگ و لعاب پنهان کنید. توفو را در غذاهای مختلفی می توانید به کار بگیرید. خلاقیت به خرج دهید و مواد مغذی و سالم را در لا به لای غذای خوشمزه بگنجانید؛ به این شکل، مواد لازم را بی آنکه حتی متوجه طعم شان باشید، دریافت می کنید.
مواردی که در این هفته باید به آن ها توجه داشته باشید:
- برای اولین جلسۀ معاینه، از متخصص زنان و زایمان وقت ملاقات بگیرید.
- از مصرف نوشیدنی های الکلی و استعمال دخانیات خودداری کنید.
- به مصرف ویتامین های بارداری ادامه بدهید.
- بارداری خود را با همسرتان در میان بگذارید.
شاید بخواهید بخوانید:
منابع:
www.whattoexpect.com
www.thebump.com
مترجم: ملوک دانشمند