هفته سوم بارداری
هفته پیش (هفته دوم)، اسپرم با تخمک مواجه شد و چه اتفاقی افتاد؟ بله، باردار شدید! فعلا خیلی زود است و احتمالا وقتی در هفتۀ سوم بارداری هستید، اصلا خبر ندارید که باردار شده اید. لقاح همین چند روز پیش انجام گرفته است و هنوز زمان آن نرسیده که قاعدگی تان جا بیفتد.
آیا در هفته سوم بارداری، باردار محسوب می شوید؟
اگرچه برخی از زنان در هفتۀ سوم بارداری هیچ تفاوتی در وضعیت و حالات شان احساس نمی کنند، برخی دیگر علائم و نشانه های هفتۀ سوم بارداری را به خوبی احساس می کنند. تجربۀ این هفته از بارداری می تواند برای هر کس بسیار متفاوت باشد، پس اگر همه چیز هنوز برای تان عادی است، وحشت نکنید. با این حال، اگر حالت تهوع دارید و سینه های تان درد می کند هم امری عادی است. در اوایل دوران بارداری همه چیز به سرعت تغییر می کند پس خودتان را آماده کنید چون هر حسی که داشته باشید، طی یک هفته تغییر پیدا می کند!
کِشت نوجنین در دیوارۀ رحم
بلاستوسیست (blastocyst) یا همان تک سلول اولیه خیلی کوچک است؟ بله. اما توانایی بالقوه اش را دست کم نگیرید. بلاستوسیست (نگران نباشید، خیلی زود اسم جذاب تری برایش پیدا می کنید) به محض تقسیم شدن، در این هفته سفر خودش را در لولۀ فالوپ به سمت رحم تان آغاز می کند؛ سفری که بین 5 تا 6 روز طول می کشد.
طی هفتۀ چهارم که بلاستوسیست به رحم می رسد، خودش را در دیوارۀ رحم می کارد و طی نه ماه آینده به رشدش ادامه می دهد. به عبارتی دیگر، شما باردار می شوید! پس بچه ای در راه دارید و بهتر است خودتان را برای این سفر شگفت انگیز آماده کنید که در نهایت با قرار گرفتن بچه در آغوش تان کامل می شود.
پسر یا دختر؟
خب سوال این است که آیا ممکن است که این تک سلول تنها به شکلی معجزه آسا جنسیت داشته باشد؟ اگرچه ماه ها طول می کشد تا بتوان به طور قطع دختر یا پسر بودن بچه را مشخص کرد (البته اگر مایل باشید که قبل از زایمان جنسیت بچه را بدانید)، اما باید بدانید که جنسیت بچه از همین حالا و در همین تک سلول مشخص است.
حوصلۀ یک درس کوچک زیست شناسی را دارید؟ تخمک بارور شده 46 کروموزوم دارد، 23 کروموزوم از شما و 23 تای دیگر از پدر بچه. مادر همیشه کروموزوم X دارند اما مردان می توانند کروموزوم x یا Y داشته باشند. اگر اسپرمی که تخمک تان را بارور می کند حامل کروموزوم x باشد، زایگوت x x دختر خواهد بود. اگر اسپرم حامل Y باشد، زایگوت XY پسر خواهد بود.
بدن در هفته سوم بارداری
یکی از اولین سوالاتی که ذهن مادر را مشغول می کند، این است که در بدن او چه در حال رخ دادن است؟
جسم زرد (کورپوس لوتئوم) و هورمون های بارداری
در حال حاضر، چیزی از بیرون بدن مشخص نیست، تا چند هفتۀ دیگر، بارداری خودش را نشان می دهد. اگر زمان بندی تان درست بوده باشد و طی دوران تخمک گذاری رابطه ی جنسی برقرار کرده باشید، تخمک تان تا کنون توسط اسپرم خوش شانس بارور شده و بدن تان دارد خودش را آماده می کند تا میزبان بلاستوسیستی (که به زودی به بچۀ شما تبدیل می شود!) باشد که به سمت رحم در حرکت است و نه ماه آینده را در آن سپری خواهد کرد.
خب پس در این هفته چه اتفاقاتی می افتد؟ درست بعد از اینکه تخمک آزاد می شود، فولیکولی که حاوی تخمک بوده است، مهمان جدیدی به نام کورپوس لوتئوم (corpus luteum) پیدا می کند؛ مجموعه ای از سلول های زرد رنگ که فضای خالی شده توسط تخمک را اشغال می کنند. جسم زرد شروع به تولید پروژسترون و استروژن می کند. این هورمون ها به اندازه ای تولید می شوند که بتوانند بچه را تغذیه و از او محافظت کنند؛ حدودا از هفته دهم بارداری به بعد، مسئولیت تغذیه و حفاظت از جنین بر عهدۀ جفت قرار می گیرد.
در این میان، حدودا یک هفته بعد از بارورسازی، بلاستوسیست (که به زودی به نوجنین یا امبریو تبدیل می شود) خودش را در دیوارۀ رحم می کارد و جفت به تدریج شکل می گیرد. بین 6 تا 12 روز پس از ورود به رحم (حدودا در هفتۀ 4 بارداری)، سلول های جفت که جدیدا رشد کرده است، شروع به تولید هورمون گنادوتروپین جفتی انسان یا (hCG) می کنند.
این هورمون در سه ماهۀ اول و قبل از ورود به سه ماهۀ دوم بارداری ترشح می شود و به تخمدان ها پیام می دهد که آزاد کردن تخمک را متوقف کنند و همچنین بدن را به تولید استروژن و پروژسترون وا می دارد؛ این هورمون ها به نوبۀ خود از فروریختن دیوارۀ رحم جلوگیری و به رشد جفت کمک می کنند.
همانطور که بعدا خواهید دید همۀ این هورمون ها نقش مهمی در کل دوران بارداری تان بازی می کنند و سبب می شوند تا بدن مادر به عنوان میزبان جنین تغییر کند. افزون بر این همین هورمون ها عامل بروز نشانه های بارداری نظیر حالت تهوع صبحگاهی هستند.
نشانه های هورمون hCG در خون و در ادرار قابل شناسایی است. اما هنوز زود است و شاید تا یک یا دو هفتۀ دیگر نیز جواب تست بارداری تان مثبت نمی شود.
بارداری و حس بویایی
آیا تا به حال برای تان پیش آمده که بوها را شدیدتر احساس کنید؟ این می تواند یکی از نشانه های بارداری باشد! تقویت حس بویایی یکی از اثرات جانبی بارداری است که توسط هورمون هایی نظیر استروژن و hCG ایجاد می شود که هر بوی خفیفی (بد یا خوب) که در فضای اطراف تان است را برای تان تشدید می کنند.
این بوی شدید می تواند مربوط به غذایی باشد که رستوران نزدیک تان در حال پخت آن است، یا بوی آشغال کنار خیابان، یا بوی ادکلن همسرتان که در انتهای راهرو قرار دارد؛ حس بویایی تان تقویت شده است و شما همۀ این بوها را به راحتی حس می کنید.
تاثیر منفی قدرت خارق العادۀ بویایی تان چه می تواند باشد؟ این مسئله منجر به تشدید حالت تهوع صبحگاهی تان می شود. اگر به چنین مشکلی دچار شدید تا حد امکان از نزدیک شدن به آشپزخانه و رستوران های محل خودداری کنید. در تهیۀ غذا بیشتر از ماکرویو استفاده کنید (چون بوی کمتری تولید می کند) و پنجره ها را باز بگذارید.
همچنین بهتر است که لباس ها را زودتر از موعد همیشگی بشویید و برای شست و شو از شوینده های بی بو استفاده کنید. افزون بر این بهتر است که خجالت را کنار بگذارید و از همسر، اعضای خانواده و دوستان تان بخواهید که بعد از ورزش کردن، دوش بگیرند، کمتر از عطر استفاده کنند و بعد از خوردن غذای سیر دار و پر پیاز، دهان شان را مسواک بزنند.
علائم و نشانه ها در هفته سوم بارداری
انقباض در ناحیۀ تحتانی شکم
نگران نباشید! احساس انقباض و درد (بدون خونریزی) در اوایل بارداری کاملا نرمال و شایع است؛ به خصوص این امر نشانۀ این است که همه چیز دارد خوب پیش می رود و هیچ مشکلی در کار نیست. این احساس درد و انقباض ممکن است در اثر کشت نوجنین در دیوارۀ رحم، افزایش جریان خون، ضخیم شدن دیوارۀ رحم یا حتی بزرگتر شدن رحم تان ایجاد شود (حتی می تواند درد ناشی از نفخ باشد!).
اگر بابت این مسئله نگران هستید در جلسۀ بعدی خود با متخصص زنان آن را در میان بگذارید اما لازم است بدانید که جای نگرانی نیست و این دردها تنها به این معنی است که بدن تان به بهترین شکل ممکن خودش را با تغییرات پیش آمده، وفق داده است.
اگر احساس می کنید که انگار سکه در دهان تان گذاشته اید، نگران نباشید چون فقط شما نیستید که چنین حسی دارید. احساس کردن مزۀ آهن در دهان یکی دیگر از نشانه های بارداری است که علت آن را می توان همان هورمون های بارداری دانست که بر عصب های چشایی تان تاثیر می گذارند. تا سه ماهۀ دوم که این هورمون ها نشست می کنند، با استفاده از اسید با مزۀ آهن مبارزه کنید: شربت آبلیمو (لیموناد) بنوشید، آب لیمو بخورید، آبنبات ترش مک بزنید و (اگر معده تان تحمل دارد) غذاهای خود را با سرکه طعم دار کرده و مصرف کنید. یک راه حل دیگر اینکه، هر بار دندان های تان را مسواک می زنید، مسواک را روی زبان تان هم بکشید یا کمی آب نمک قرقره کنید.
راهکارها و نکات کلیدی برای هفته سوم بارداری
میزان آهن و ویتامین C دریافتی تان را افزایش دهید
برای مثال از انواع توت در صبحانۀ خود استفاده کنید. افزایش مصرف ویتامین C، جذب آهن را در بدن بالا می برد. آهن ماده ای مغذی است که برای افزایش حجم خون بدن لازم است.
ویتامین C در میوه ها و سبزیجاتی نظیر کیوی، انبه، توت فرنگی، خربزه و طالبی (انواع ملون)، فلفل دلمه، گوجه و آسپاراگوس یافت می شود. آهن نیز در محصولات مبتنی بر سویا، گوشت گاو، گوشت طیور و میوه های خشک شده است.
غذاهای غنی از کلسیم مصرف کنید
کلسیم به شما و فرزند در حال رشدتان کمک می کند که استخوان هایی سالم و قوی داشته باشید- افزون بر این، کلسیم برای سلامت قلب، اعصاب و عضلات مفید است. اگر در دوران بارداری کلسیم کافی مصرف نکنید، بچه کلسیم مورد نیازش را از استخوان های شما می گیرد!
روزانه سه یا چهار وعده (1000 میلی گرم) ماست یونانی، آب میوه یا صبحانۀ آمادۀ غنی شده با کلسیم یا پنیر پاستوریزه مصرف کنید.
غذاهای سالم مصرف کنید
وقتی به رستوران می روید یا از بیرون غذا می گیرید به راحتی می توانید غذاهایی سالم سفارش بدهید. اگر دل تان غذای ایتالیایی می خواهد، ماهی، مرغ یا گوشت گاو کم چرب کبابی با سبزیجات فراوان سفارش بدهید؛ یا پیتزا و پاستا با سس گوجه، پنیر یا غذای دریایی تازه انتخاب کنید.
در میان فهرست غذای رستوران های ژاپنی، می توانید ماهی سالمون یا مرغ کبابی، سوپ میسو یا غذاهایی که با رشته درست می شوند (یا سوشی هایی که با سبزیجات و ماهی پخته درست می شوند) را سفارش بدهید. تا زمانی که معده تان با ادویه جات سازگاری دارد، رستوران های هندی از گزینه های بسیار خوب به شمار می روند (غذای سرخ شده سفارش ندهید). در رستوران مکزیکی هم می توانید از سوپ لوبیا، فاهیتا (فلفل دلمه ای موجود در این غذا برای تان بسیار مفید است)، تورتیای ذرتی، سس سالسا و گوآکامول (guacamole) تازه لذت ببرید.
دست از رنگ کردن موهای تان بردارید
زمانی که حرف از رنگ کردن موها به میان می آید، متخصصین زنان و زایمان بر این باور هستند که رعایت جانب احتیاط بهتر از پشیمانی های احتمالی است. بنابراین بهتر است که سه ماهۀ اول بارداری از رنگ کردن ریشه های مو خودداری کنید. زمانی هم که دوباره به آرایشگاه مراجعه کردید بهتر است که موهای تان را به جای رنگ های یکدست، هایلایت کنید تا مواد شیمیایی رنگ کمتر با پوست سرتان تماس پیدا کند.
از آرایشگرتان بخواهید از رنگ هایی استفاده کند (مثلا رنگ های بدون آمونیاک) که آسیب کمتری در پی داشته باشد. همچنین به یاد داشته باشید که تغییرات هورمونی سبب می شوند تا موهای تان عکس العمل متفاوتی در برابر رنگ از خود نشان دهند و در نتیجه ممکن است رنگ دلخواه تان حاصل نشود. پس قبل از اینکه کل سرتان را رنگ کنید، بهتر است که رنگ را روی دسته ای از موهای تان امتحان کنید.
مایعات، زیاد بنوشید
اگر حالت تهوع و استفراغ تان با درد شکم، تب و اسهال همراه باشد، احتمالا میکروب وارد بدن تان شده است یا دچار مسمومیت غذایی شده اید. فرقی ندارد که این مشکلات در اثر استفراغ های بارداری ایجاد شده باشد یا ویروس یا سالاد تخم مرغی که برای نهار خورده اید، راهکار مقابله با همۀ آن ها یک چیز است: استراحت داشته باشید و مایعات مصرف کنید- خصوصا اگر در اثر اسهال و استفراغ آب بدن تان را از دست داده اید.
الکترولیت های تان را با مصرف نوشابه های بدون گاز یا پدیالیت (Pedialyte) شارژ کنید، یا آب، آب میوۀ رقیق (آب انگور سفید نوشیدنی سبک و مناسبی برای معده محسوب می شود)، سوپ یا آبگوشت رقیق، چای بدون کافئین و آب گرم با لیمو بنوشید زیرا می توانند نفخ را نیز کاهش دهند.
اگر نمی توانید به راحتی مایعات را قورت بدهید، بستنی یخی بخورید. به حرف شکم تان گوش بدهید: اگر دل تان جامدات خواست، غذاهای سبک و بدون چربی مصرف کنید.
و فراموش نکنید که زنجبیل برای رفع هر نوع درد و بهم ریختگی معده مفید است. آن را خالی، به همراه چای یا در قالب نوشیدنی ها و آبنبات های زنجبیلی مصرف کنید.
مقدار زیادی پروتئین مصرف کنید
روزانه سه وعد پروتئین بخورید تا به رشد و تقویت بافت های جدید در بدن کودک کمک کنید. یک وعده مرغ بدون پوست یا گوشت گاو کم چرب حدودا 120 گرم وزن دارد. تخم مرغ، ماهی، لبنیات و سبزیجات از دیگر منابع پروتئین به شمار می روند.
تست بارداری انجام دهید
دوران قدیم، باید حتما قاعدگی به تاخیر می افتاد تا بالاخره به باردار بودن تان شک می کردید و تست بارداری خانگی (HPT) انجام می دادید و بعد چند ساعت منتظر می ماندید تا نتیجه مشخص شود. امروزه، خیلی زودتر و سریعتر می توانید بفهمید که باردار هستید یا نه و نتیجه ای که به دست می آورید هم از دقت بسیار بالاتری برخوردار است (البته تست های بارداری امروزی بیشتر با تاخیر پریود درست عمل می کنند)
با همۀ این اوصاف، یک هفته یا کمی بیشتر باید از موعد پریودتان بگذرد تا میزان هورمون های بارداری نظیر گنادوتروپین جفت انسانی (hCG) در بدن به اندازه ای برسد که تست بارداری قابلیت تشخیص آن را داشته باشد. اگر قاعدگی تان عقب افتاده و نتیجۀ تست بارداری تان منفی بوده، پس از گذشت چند روز، دوباره تست را تکرار کنید.
روش انجام تست بیبی چک و زمان استفاده از بیبی چک خانگی را بخوانید.
شاید بخواهید بخوانید:
منابع:
www.whattoexpect.com
www.thebump.com
مترجم: ملوک دانشمند