هفته پنجم بارداری

به نظر شما نوجنین کوچک تان، که در این هفته به اندازۀ هسته پرتقال است، در حال حاضر چه شکلی است؟ در واقع، نوجنین در این زمان خیلی شبیه بچه قورباغه است که ساختار اولیۀ سرش شکل گرفته است و یک دُم دارد.

همه چیز درباره هفته پنجم بارداری

در واقع، فقط هشت ماه تا بغل گرفتن فرزندتان فاصله دارید. در این میان، میزان هورمون hCG به اندازه ای رسیده است که بتوانید تست بارداری بدهید و از بارداری تان مطلع شوید. به پزشک مراجعه کنید تا بارداری تان را تایید و تاریخ زایمان را برای تان محاسبه کند.

هفته پنجم بارداری، ماه چندم بارداری محسوب می شود؟

اگر 5 هفته باردار باشید یعنی در ماه دوم بارداری قرار دارید. فقط 7 ماه دیگر باقی مانده است!

ممکن است که ضربان قلب جنین قابل تشخیص باشد

تغییرات زیادی باید صورت بگیرد تا نوجنین به بچه تبدیل شود، تمام ارگان ها و اعضای اصلی و فرعی بدن (اعضایی مثل قلب، ریه ها، معده و همچنین دستگاه گوارش، گردش خون، سیستم عصبی و غیره) باید شکل بگیرند.

یکی از اولین دستگاه های مهم بدن که در جنین تشکیل می گردد، دستگاه گردش خون و اعضای مرتبط با آن نظیر قلب است که ممکن است تا انتهای این هفته بتوانید در اولین سونوگرافی خود، تپیدنش را ببینید. اما به خاطر داشته باشید که تپش قلب معمولا در هفته 6 یا 7 قابل مشاهده است.

در هفته پنجم بارداری، قلب فرزندتان تنها از دو مجرای بسیار کوچک به نام لوله های قلب تشکیل شده است که هنوز کاملا فعال نشده اند. وقتی این دو لوله با هم تلفیق شوند، قلب بچه کامل شده و شروع به فعالیت می کند، اما همچنان به قلب شما وابسته است!

همچنین در این هفته، ارگان های دیگری نظیر لولۀ عصبی نیز در حال شکل گیری هستند. این لولۀ عصبی که هنوز کامل نشده است، مبنای اولیۀ مغز و ستون فقرات بچه را تشکیل می دهد و در هفتۀ بعد تکامل پیدا می کند.

بدن در هفته پنجم بارداری

هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) و تست های بارداری خانگی

تا الان دیگر باید قاعدگی تان جا افتاده باشد و این امر، به نوبه خود یکی از مهمترین نشانه های بارداری تان است. وقت آن رسیده که تست بارداری را با ادرار انجام دهید (که البته این روزها دفعات ادرار کردن تان هم بیشتر شده است). در هفتۀ پنجم، میزان هورمون بارداری hCG به اندازه ای رسیده که خودش را در ادرار و در نتیجه در تست بارداری خانگی نشان بدهد. و این یعنی نتیجۀ تست بالاخره خبری که در انتظارش بودید را  تایید می کند: بله، باردار هستید!

به احتمال زیاد این خبر هیجانات و احساسات شدیدی را در شما بر می انگیزد؛ از شنیدن خبر مادر شدن تان یا خیلی خوشحال و یا خیلی وحشت زده می شوید. این تغییرات شدید و ناگهانی در حالات روحی، همانند حساسیت های روحی ناشی از سندروم پیش از قاعدگی (PMS)، کاملا عادی است، پس خودتان را نگران نکنید.

علائم و نشانه های اوایل بارداری

در اوایل دوران بارداری، علائم دیگری را نیز تجربه می کنید. برای مثال، همین خستگی شدیدی که تمام وجودتان را فرا گرفته، حساس شدن و درد سینه ها یا حالت تهوعی که از بوی غذای همیشگی تان به شما دست داده است، همگی از علائم اولیۀ بارداری هستند. رشد دادن بچه، حتی اگر به اندازۀ هستۀ پرتقال باشد، کاری بسیار دشوار و توان فرسا است و این نشانه ها واکنش هایی هستند که بدن در برابر فرایند بارداری دارد.

از راه رسیدن هورمون های بارداری

مقدار زیادی هورمون، یا سیگنال های شیمیایی که در بدن جریان می یابند و دست در دست هم منجر به بروز تغییرات فیزیکی می شوند، در این هفته در بدن تولید می شوند.

در میان این هورمون ها، استروژن وجود دارد که در موارد ضروری، میزان هورمون های پروژسترون و hCG را بالا نگه می دارد. پروژسترون مسئولیت بقا و عملکرد صحیح جفت را بر عهده دارد، از انقباض عضلات رحم جلوگیری می کند و سبب رشد و بزرگ شدن سینه ها می شود. hCG تا قبل از هفتۀ دهم که جفت کامل می شود، از جسم زرد (کورپوس لوتئوم) محافظت می کند و در مواقع ضروری، میزان پروژسترون را در بدن تنظیم می نماید.

پس اگر گاهی حس کردید که تغییرات هورمونی کنترل زندگی تان را در دست گرفته اند، اصلا تعجب نکنید!

اعلام خبر بارداری به دوستان

حتما از زمانی که نتیجۀ تست بارداری تان مثبت شده، خودتان یا همسرتان بی صبرانه می خواهید که این خبر خوب را همه جا پخش کنید، مگر نه؟ و مطمئن نیستید که کی می توانید تلفن دست بگیرید یا از طریق رسانه های اجتماعی خبر را با بقیه در میان بگذارید. خودتان باید در مورد زمان مناسب افشای آن تصمیم بگیرید.

برخی از زوج ها  طاقت ندارند و دل شان می خواهد که هر چه زودتر خبر بارداری را به همۀ دوستان شان اعلام کنند؛ این افراد در اولین فرصت ممکن خبر را جار می زنند و همه جا پخش می کنند. اما برخی دیگر، ترجیح می دهند که این خبر خوب را تا ماه سوم که احتمال سقط جنین کاهش یافته است، بین خودشان نگه دارند.

در هر صورت، این راز کوچک شما و همسرتان است.، پس با هم مشورت کنید و با هم زمان مناسبی را برای اعلام آن انتخاب کنید.

علائم و نشانه ها در هفته پنجم بارداری

هوس یا ویارهای غذایی

ناگهان هوس ساندویچ پنیر کرده اید؟ اصلا نمی توانید ریخت سالاد و سبزیجات را تحمل کنید؟ به عالم ویار بارداری خوش آمدید. همانند دیگر نشانه های بارداری، باز هم هورمون ها در این میان نقش دارند؛ به خصوص در این هفته های ابتدایی که بدن در تلاش است تا خودش را به تدریج با تغییرات هورمونی وفق دهد. باید راه مقابله با آن را پیدا کنید؛ یک جملۀ معروف است که می گوید ” اگر نمی توانی شکستش بدهی، با او دوست بشو”. پس اگر دلتان شکلات می خواهد و نمی توانید با آن مبارزه کنید، به جای خوردن یک بستۀ بزرگ شکلات، یک بستۀ کوچک بردارید. همچنین سعی کنید تا برای غذاهایی که نمی توانید بخورید، جایگزین هایی سالم و مناسب پیدا کنید؛ برای مثال از مکمل یا اسموتی به جای سالاد استفاده کنید.

خستگی

بارداری فرایندی دشوار است و می تواند در میزان خواب و بیداری تان اثرگذار باشد. در سه ماهۀ اول بارداری، انرژی زیادی برای رشد بچه و تشکیل سیستمی برای محافظت از او، نظیر جفت صرف می کنید و این سبب بروز احساس خستگی و بی حالی می شود. افزون بر این، تغییرات هورمونی و احساسی نیز در بروز این حالت بی تاثیر نیستند. خبر خوب اینکه در انتهای سه ماهۀ اول، بدن تان وظیفۀ توان فرسای تشکیل جفت را به پایان می رساند و شما دوباره تجدید قوا می کنید و انرژی تان بر می گردد. در این میان، به پیام هایی که بدن تان می فرستد خوب توجه کنید. بدن تان انرژی زیادی می سوزاند و خسته است، پس استراحت کافی داشته باشید و زیاد غذا بخورید، غذاهایی خوب و سالم.

حالت تهوع و استفراغ

حالت تهوعی که می تواند به استفراغ بیانجامد در هر لحظه از روز یا شب ممکن است بروز کند. این مسئله، به دلیل ترکیب ناشناخته ای از هورمون ها، افزایش میزان استرس و تغییراتی در بدن مثل تقویت حس بویایی، در سه ماهۀ اول بارداری شایع است. برای کنترل حالت تهوع، توصیه می کنیم که صبح، پیش از هر کاری، چند عدد کراکر (بیسکوئیت نمکی) بخورید. حتی اگر فکر غذا خوردن باعث برهم خوردن حال تان می شود، هیچ یک از وعده های غذایی را جا نیندازید. سعی کنید که غذاهای باب میل تان را بخورید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید.

بزاق دهان تان بدون دلیل زیاد شده و این مسئله نگران تان کرده است؟ اگر پاسخ تان مثبت است، باید بدانید که این ها نشانه های اولیۀ باردار هستند: حالت تهوع و افزایش بزاق دهان؛ و باز هم می توانید هورمون های بارداری را برای بروز این علائم مقصر بدانید. راه حل این مسئله چیست؟ جویدن آدامس بدون قند کمک می کند تا دهان تان خشک تر بماند.

راهکارها و نکات کلیدی برای هفته پنجم بارداری

از سطل زباله دور بمانید

خبر خوب! متخصصین بر این باور هستند که زنان باردار باید از تمیز کردن سطل زبالۀ آشپزخانه خودداری کنند. این کار می تواند منجر به بروز عفونتی تحت عنوان توکسوپلاسموز (toxoplasmosis) گردد که برای جنین مضر است.

پس در دوران بارداری، از به دوش گیری مسئولیت زباله ها راحت هستید (به یاد داشته باشید که مدفوع گربه نیز می تواند منبع انگل باشد). همچنین باید از خوردن گوشت خام و نیم پز خودداری کنید و آن را به عنوان غذا به گربۀ خانگی خود ندهید. علاوه بر این، نباید در سندباکس بچه (فضای کوچک شنی در حیاط، برای بازی بچه ها) بازی کنید یا آن را تمیز نمایید، چون سندباکس می تواند محل تجمع مدفوع گربه باشد.

وقت دندانپزشکی بگیرید

جلسات دندانپزشکیِ مخصوص پاکسازی دهان و دندان نه تنها برای زنان باردار مشکلی ایجاد نمی کند بلکه لازم و ضروری است زیرا نزدیک به 40 درصد از زنان باردار به بیماری های لثه و دندان مبتلا هستند و این مسئله، احتمال ابتلا به پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری) را افزایش می دهد.

عکسبرداری از دندان باید به بعد از زایمان موکول گردد؛ مگر اینکه خطر ناشی از عدم عکسبرداری از دندان بیشتر از خطرات جزئی تشعشع دستگاه برای جنین باشد. اگر نیاز به عکسبرداری از دندان تان دارید، روی لباس خود یک پیشبند یا شیلد (روکش محافظ) بپوشید که ناحیۀ تحتانی شکم تان را پوشش دهد.

غذاهای ممنوعۀ خود را بشناسید

وقت آن رسیده که خوراکی هایی نظیر غذاهای غیر پاستوریزه و گوشت، ماهی و تخم مرغ نپخته یا نیم پز را از برنامۀ غذایی تان حذف کنید. این غذاها می توانند منجر به بروز بیماری هایی شوند که برای جنین مضر است.

از میان دیگر غذاهایی که زنان باردار باید از خوردن شان اجتناب کنند می توان به هات داگ، فراورده های گوشتی منجمد یا نیمه آماده، ماهی هایی که جیوۀ بالا دارند و جوانه های خام اشاره کرد. همچنین باید کافئین مصرفی خود را کاهش دهید و مصرف نوشیدنی های الکلی را ترک کنید.

راه های مقابله با دل درد و بهم ریختگی معده را بیابید

برای رفع حالت تهوع و بهم ریختگی معده می توانید این راهکارها را امتحان کنید: ترکیبی از پروتئین و کربوهیدرات پیچیده نظیر کراکر تهیه شده از آرد کامل گندم و پنیر یا گرانولا و ماست مصرف کنید. همچنین می توانید به جای غذاهای جامد، اسموتی یا سوپ بخورید.

برنامۀ خود را طوری تنظیم کنید که روزانه حتما 8 لیوان آب بخورید؛ خصوصا اگر استفراغ باعث از دست رفتن آب بدن تان شده است. زنجبیل برای آرام کردن معدۀ زنان باردار مناسب است. پس در پخت غذا نظیر سوپ و مافین از زنجبیل استفاده کنید، آن را در چای تان بریزید و بیسکویت یا آبنبات زنجبیلی مصرف کنید.

و اگر همچنان حالت تهوع شدید داشتید، با پزشک در مورد مصرف مکمل های ویتامین B6 مشورت کنید.

راه های مقابله با نفخ را یاد بگیرید

نفخ: برخی از غذاهای سالم منجر به نفخ می شوند و اشتهای تان را برای خوردن سبزیجات کاملا از بین می برند.

سعی کنید این مواد را با خوراکی هایی جایگزین کنید که تولید نفخ نمی کنند؛ برای مثال، به جای کلم بروکلی از انبه یا به جای برگ کلم از توت فرنگی استفاده کنید. به جای چیپس سیب زمینی، نان سوخاری و به جای بال مرغ محبوب تان، سینۀ مرغ پخته شده مصرف کنید.

افزون بر این ها، یک راه سادۀ دیگر برای کاهش گازهای معده، استفاده از آب معمولی به جای نوشیدنی های گازدار است.

ورزش هایی مناسب انجام دهید

آیا زمانی که حالت تهوع دارید، باید ورزش بکنید یا نه؟ جواب این سوال به این بستگی دارد که هنگام ورزش چه حسی به شما دست می دهد. اگر حالت تهوع های هفتۀ پنجم بارداری اوقات تان را تلخ کرده است، از خانه بیرون بروید و یک پیاده روی کوتاه داشته باشید. حتما، پس از 15 دقیقه پیاده روی، هوای آزاد و تحرک ناشی از ورزش، حال تان را بهتر می کند.

ورزش های دیگر نیز درصورتیکه سبب تحریک معده نشوند، مفید هستند. فقط حواس تان باشد که قبل و بعد از ورزش، میان وعده ای مناسب بخورید (میان وعده ای که از همان ابتدا و طی نرمش های اولیه حال تان را برهم نزند و  منجر به استفراغ تان نشود) و آب رسانی کافی به بدن را فراموش نکنید.

پروتئین مصرف کنید

خودتان خوب می دانید که در دوران بارداری به پروتئین نیاز دارید اما ممکن است که اصلا نتوانید گوشت (و مرغ، و ماهی …) را تحمل کنید.

بالاخره یک روز حال تان بهتر می شود و دوباره می توانید پروتئین حیوانی بخورید اما تا آن زمان بهتر است که پروتئین مورد نیاز خود را با خوردن پنیر، ماست، لوبیا یا فراورده های سویا نظیر توفو یا ادامامه (سویای نارس) تامین کنید. همچنین می توانید کینوآ مصرف کنید چون خوش طعم و سرشار از پروتئین است.

اگر سبزیجات سبز و پربرگ حال تان را بد می کنند، از سبزیجات زرد رنگ استفاده کنید، چون خوردن شان راحت تر است. بنابراین، هویج یا سیب زمینی و نیز میوه های حاوی بتاکاروتن نظیر طالبی، انبه، هلو و زردآلو گزینه های مناسبی برای تان هستند.

شاید بخواهید بخوانید:

هفته چهارم بارداری

هفته ششم بارداری

منابع:

www.whattoexpect.com

 www.thebump.com

مترجم: ملوک دانشمند